Rijhulpsystemen

ITS (Intelligente Transport Systemen) staat voor het benutten van informatie- en communicatietechnologieën in voertuigen en/of infrastructuur om het wegverkeer veiliger, efficiënter, betrouwbaarder en milieuvriendelijker te maken. Een groot deel van ITS in Nederland zijn de ADAS systemen. ADAS maken gebruik van software en hardware (waaronder camera’s, radar, lidar en sensoren). Krachtige computers verwerken alle informatie en geeft de auto opdrachten. ADAS kan de bestuurder informeren, waarschuwen, rijtaken gedeeltelijk of geheel overnemen van de bestuurder en/of ingrijpen bij kritieke situaties.

Een bekend voorbeeld van ADAS is Lane Departure Warning (LDW). LDW waarschuwt de bestuurder als de rijbaan per ongeluk verlaten dreigt te worden. Met een lichte trilling in het stuurwiel en/of een geluidssignaal wordt de bestuurder hier op gewezen. Lane Keeping Assist (LKA) gaat een stap verder dan LDW en stuurt het voertuig automatisch terug in de rijbaan, tenzij de bestuurder deze correctie overruled.

Cruise Control zorgt dat een auto de vooraf ingestelde snelheid blijft rijden. Adaptieve Cruise Control gaat een stap verder. De snelheid van de auto blijft in principe constant op een vooraf aangegeven niveau, maar past zich automatisch aan bij een langzamer rijdende voorganger. Hierdoor blijft de afstand tot de voorganger constant, ook als deze plotseling remt.

De ANWB geeft op de website uitleg over de verschillende ADAS.

Het gros van de huidige ADAS systemen is nog bedoeld voor situaties waarin de bestuurder zelf de bediening houdt of slecht tijdelijk en beperkt overdraagt. Voor veilig gebruik van deze ADAS systemen is het van belang dat de bestuurder de werking van de systemen kent en deze systemen gebruikt zoals bedoeld. Daarnaast moeten de systemen zodanig ontworpen zijn dat uitnodigen tot beoogd gebruik. RDW betrekt kennisinstituten op dit vlak (SWOV, CBR, TNO) bij het ontwikkelen van internationale eisen voor ADAS systemen.

Een aantal ADAS stelt eisen aan de weginfrastructuur, bijvoorbeeld belijning en bewegwijzering. Verkeersborden moeten duidelijk zijn en voldoen aan standaarden, zodat een voertuig ze kan lezen. De RDW heeft hier contact over met ketenpartners zoals Rijkswaterstaat en andere wegbeheerders.

De RDW is op verschillende wijzen betrokken bij ontwikkeling en gebruik van ADAS:

1. Bij het evalueren van nieuwe ADAS voor experimenten op de openbare weg, zowel met als zonder bestuurder in het voertuig.
2. Bij het opstellen van internationale eisen aan nieuwe ADAS die veiligheid en veilig gebruik bevorderen. Hiervoor is uniformiteit in naamgeving en werking van rijhulpsystemen noodzakelijk. De verschillen per merk kunnen verwarrend zijn voor de gebruiker.
3. Bij het stimuleren juist gebruik van ADAS: In dit kader heeft RDW heeft maandag 3 juni, samen met 41 andere publieke en private partijen, het ADAS-convenant ondertekend. Het belangrijkste doel is om in de komende 3 jaar veilig gebruik met 20% te verhogen.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stimuleert de aanwezigheid en verantwoord gebruik van rijhulpsystemen. Op dit moment is het beeld van de bijdrage van ADAS aan verkeersveiligheid nog niet helder. Ongevallen met voertuigen met geautomatiseerde systemen komen snel in het nieuws, terwijl ongevallen die voorkomen worden met ADAS zelden het nieuws halen. Daarom doet de RDW onderzoek naar de toegevoegde waarde van een registratie van de in voertuigen aanwezige ADAS en hoe deze informatie kan worden benut voor een goede analyse van de bijdrage aan verkeersveiligheid. Een register kan ook helpen bij informatievoorziening aan gebruikers en partijen die hier behoefte aan hebben zoals verzekeraars, schadeherstellers, leasemaatschappijen en APK-keurmeesters.

• SWOV: Veiligheidseffecten van rijtaakondersteunende systemen